لایف استایل
تعریق در ورزش خوب است یا بد؟
در هنگام ورزش کردن و انجام تمرینات بدنی، با توجه به افزایش متابولیسم و سوخت و ساز در بدن شاهد تولید گرما هستیم. تعریق در ورزش یکی از راه‌های مهم دفع گرمای تولید شده در بدن به منظور حفظ تعادل دمایی بدن برای عملکرد طبیعی ارگان‌های مختلف است. عرق کردن یا تعریق به تولید مایعی شامل آب، چربی و نمک توسط بدن گفته می‌شود که از غدد عرق بدن به سطح پوست ترشح می‌شود. غدد عرق بدن معمولا در نواحی زیر بغل، کشاله ران، صورت، کف دست و کف پا وجود دارند که تقریبا 1 لیتر در روز عرق ترشح می‌کنند. با ما در مل اند موژ همراه باشید تا بیشتر در این باره بدانید.
تعریق زیاد در ورزش نشانه چیست؟
همانطور که اشاره شد تعریق در ورزش توسط بدن به منظور تنظیم دما انجام می‌گیرد اما آیا تعریق زیاد هنگام ورزش خطرناک است؟ بدن انسان معمولا در زمان‌های مختلفی از روز به منظور خنک نگه داشتن خود و همچنین پاک کردن بدن از سموم و حفظ سلامتی به تعریق می‌پردازد. به این ترتیب حدود 10 درصد از آب اضافی بدن در طول روز از طریق عرق دفع می‌شود.
با این تفاسیر تعریق زیاد در ورزش نشان دهنده این است که بدن آب بیشتری از دست می‌دهد که این مسئله کمی خطرناک است. از دست دادن آب بدن به علت عرق زیاد سر و صورت باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود که به آن دهیدراسیون می‌گویند. در صورتی که مایعات از دست رفته بدن از طریق تعریق، جبران نشود، فرد می‌تواند به عارضه‌ای به نام هایپرهیدروز یا کم‌آبی شدید بدن مبتلا شود.
سردرد، خستگی، ضعف، گرفتگی عضلات، خشکی دهان و لب‌ها، سرگیجه و سبکی سر، کاهش دفع ادرار و تیره شدن رنگ ادرار از علائم هایپرهیدروز یا کم‌آبی شدید بدن به دلیل تعریق زیاد سر و صورت در ورزش است که می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به بدن شود.
افرادی که از نظر تعریق در ورزش جزو دسته افرادی قرار می‌گیرند که آب زیادی از بدن خود از دست می‌دهند و احتمال ابتلا به هایپرهیدروز را دارند در اولیت فرصت باید به پزشک مراجعه کنند. اگر این افراد همراه با عرق کردن هنگام ورزش، دچار تب بالای 40 درجه، درد در قفسه سینه، تنگی نفس و ضربان قلب سریع می‌شوند در اولین فرصت باید برای درمان خود اقدام کنند.
همانطور که اشاره شد تعریق در ورزش یک واکنش بیولوژیک بدن نسبت به افزایش دما و گرما است که این واکنش و پاسخ در هر فردی متفاوت بوده و به عوامل مختلفی وابسته است. به طوری که شاهد هستیم که برخی افراد در هنگام انجام یک حرکت تمرینی مشابه تعریق زیادی دارند در عین اینکه افراد دیگری هیچ تعریقی ندارند.
بیشتر بخوانید: در فصل گرما چگونه ورزش کنیم؟
عوامل تأثیرگذار در مقدار تعریق در ورزش
از جمله عواملی که می‌توانند بر میزان تعریق در ورزش در افراد مختلف تأثیرگذار باشند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک: بسیاری از افراد به دلایل ژنتیکی از غدد تولید عرق بیشتری نسبت به سایرین برخوردار هستند که همین امر باعث می‌شود تعریق زیادی در هنگام ورزش داشته باشند.
- آب و هوا: عامل تأثیرگذاری دیگری است که می‌تواند بر میزان تعریق در ورزش اثر بگذارد. بالطبع میزان تعریق در آب و هوایی گرم و مرطوب بیشتر از سایر شرایط آب و هوایی است.
- سن: این عامل در واکنش بدن نسبت به تغییر شرایط دمای بدن نقش اساسی دارد. بدن افراد در سنین جوانی واکنش بهتر و سریع‌تری نسبت به تغییرات دمایی نشان می‌دهد.
- میزان تناسب اندام: هر چه تناسب اندام یک فرد در وضعیت بهتری باشد به این معنی است که آمادگی جسمانی بالاتری دارد و راحت‌تر عرق می‌کند.
- وزن: افرادی که اضافه وزن دارند تعریق زیادتری در هنگام ورزش دارند زیرا برای تنظیم عمکلرد بدن خود به انرژی بیشتری نیازمند هستند.
- شدت فعالیت بدنی: بدون شک هر چه شدت ورزش و فعالیت بدنی بیشتر باشد میزان تعریق بدن نیز بیشتر می‌شود.
- میزان چربی بدن: وجود چربی اضافی در بدن باعث می‌شود که دمای بدن بالا برود که این امر یکی می‌تواند یکی از دلایل زیاد بودن تعریق در ورزش باشد.
- جنسیت: غدد عرق در بدن زنان نسبت به مردان بیشتر است اما این غدد عرق کمتری نسبت به مردان ترشح می‌کنند.
علت عدم تعریق در ورزش
همانطور که اشاره شده بسیاری از افراد هستند که تعریق در ورزش برای آن‌ها تعریف نشده است و در حین انجام تمرینات بدنی، حتی تمرینات سنگین، عرق نمی‌کنند. افرادی که حتی در دماهای بسیار بالا نیز عرق نمی‌کنند به یک نوع بیماری عدم تطبیق طبیعی در پاسخ به گرما یا Anhidrosis مبتلا هستند.
پرخوری، گیجی، کهیر، ضعف و از حال رفتگی از اثرات و دردسرهای این بیماری است. البته همه افرادی که هنگام ورزش عرق نمی‌کنند به این بیماری مبتلا نسیتند و ممکن است برخی افراد به صورت ژنتیکی از تعداد غدد عرق کمتری نسبت به سایرین برخوردار باشند. همچنین ممکن است فرم بدنی یک فرد نسبت به فرد دیگری بهتر باشد و در اجرای یک تمرین بدنی فشار چندانی به او وارد نشود که باعث بالا رفتن دمای بدن و تعریق در ورزش شود.
فواید عرق کردن در ورزش
تعریق در ورزش یکی از مهم‌ترین مکانیسم‌های دفاعی بدن در برابر تغییرات دمایی است. عرق کردن از طریق دفع سموم بدن می‌تواند در حفظ و بهبود عملکرد ارگان‌های حیاتی بدن نقش مهمی ایفا کند. مهم‌ترین فایده عرق کردن برای بدن این است که باعث کاهش دمای آن و خنک شدن می‌شود که در زمان انجام حرکات ورزشی و تمرینات بدنی از اهمیت زیادی برخوردار است.
بیشتر بخوانید: مراقبت از پوست در باشگاه: قبل و بعد از تمرین
دفع سموم بدن یکی دیگر از فواید تعریق در ورزش است زیرا ترشح عرق از بدن می‌تواند نمک، الکل و کلسترول اضافی در بدن را از این طریق دفع کند. زیرا این مواد جزو سموم بدن محسوب می‌شوند که می‌توانند باعث به خطر افتادن سلامتی فرد شوند.
تهویه بدن را می‌توان یکی از فواید مهم تعریق در ورزش دانست که نشان دهنده سلامت بدن است. در واقع اگر بدن در وضعیت سلامتی باشد با تغییر شرایط دمایی، دمای خود را تغییر می‌دهد که اصلی‌ترین راه آن عرق کردن است. ورزش کردن به صورت منظم می‌تواند باعث افزایش غدد عرق در بدن شده و شرایطی را فراهم کند تا بدن بتواند دمای خود را متناسب با دمای محیط تنظیم کند.
تعریق در ورزش باعث می‌شود که سرعت گردش و جریان خون در بدن به منظور رساندن اکسیژن و مواد مغذی به ارگان‌های مختلف افزایش پیدا کند. همین امر باعث می‌شود که اکسیژن بیشتری به پوست و سلول‌های آن برسد که می‌تواند شادابی و طراوت پوست بدن را به همراه داشته باشد. همچنین عرق کردن باعث باز شدن منافذ پوست بدن و خروج چرک و کثیفی از آن می‌شود.
در هنگام ورزش کردن، بدن برای کنترل دمای خود عرق می‌کند که باعث تولید و ترشح اندورفین در بدن می‌شود. ترشح اندورفین در بدن به عنوان تأثیر تعریق در ورزش به عنوان یک داروی مسکن عمل کرده و به صورت طبیعی درد در قسمت‌های مختلف بدن را تسکین می‌دهد.
بیشتر بخوانید: برای رفع خستگی بعد از ورزش چه کنیم ؟
جمع‌بندی
بدن انسان از مکانیسم‌های دفاعی مختلفی سود می‌برد که در زمان‌های لازم از این مکانیسم‌ها برای حفظ و بهبود عملکرد ارگان‌های حیاتی خود استفاده می‌کند. یکی از این مکانیسم‌های دفاعی عرق کردن است که در هنگام بالا رفتن دمای بدن به دلیل ورزش و تمرینات بدنی یا گرم شدن محیط و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعریق در ورزش باعث می‌شود دمای بدن که در اثر افزایش سوخت و ساز و متابولیسم افزایش یافته است، به تعادل برسد و به اصطلاح بدن خنک شود تا ارگان‌های حیاتی بتوانند کارایی و عملکرد خود را در سطح مطلوب حفظ کنند. همچنین استفاده از تیشرت ورزشی مردانه یا تیشرت ورزشی زنانه ای که از جنس و الیاف با کیفیتی تولید شده است، و از تکنولوژی های روز برای مدیریت تعریق بدن برخوردار است، می تواند بسیار موثر باشد.
